از جمله عواملی که در افزایش بهره وری در مطالعه ، گزارش تخصصی و درک بهتر درسها و موفقیت در تحصیل بسیار موثر است ، داشتن تمرکز حواس به هنگام مطالعه است یعنی فرد در خود این توانایی را ایجاد کند که با اختیار و توجه دقت خود را بر روی موضوع یا کاری که انتخاب کرده با میل و اراده متمرکز نماید و از توجه به سایر موضوعات و کارها جلوگیری کند.
تمرکز نسبی است یعنی تقریبا همه افراد تا حدودی از آن بهره مند هستند و کسی نمی تواند ادعا کند کاملا بی دقت است و یا همیشه تمرکز حواس دارد. فراموش نکنیم تمرکز کارایی حافظه را افزایش می دهد. تمرکز یک امر اکتسابی است و با مهارت های لازم افزایش می یابد.
تمرکز حواس یعنی عوامل حواس پرتی را به حداقل رساندن.پس برقراری تمرکز حواس به میزان کاهش عوامل حواس پرتی بستگی دارد. یعنی هر چه عوامل مزاحم و مخل تمرکز بیشتر باشند توانایی حفظ تمرکز حواس کمتر است و برعکس.
لذا حواس پرتی یعنی خارج شدن از روند مطالعه یا جریان کاری و فرورفتن در افکار و تخیلات و یا انجام کار دیگر.برای ایجاد تمرکز حواس باید عواملی را که مانع از تمرکز می شود شناخت و در جهت رفع آنها اقدام کرد.
سطح نمرات توصیفی دانش آموزان در پرسشهای شفاهی درس نشان دهنده ضعف آنها در این دروس بود.بعد از اینکه نصف کتاب تمام شد وامتحان کتبی از دانش آموزان گرفته شد باز هم تعدادی از آنها نمره کمی گرفتند یکی از برنامه های های مدیریت و معاونین مدرسه این است که قبل از امتحانات ترم اول از معلمین خواسته می شود اسامی دانش آموزان ضعیف در کلاس درسشان را مشخص کرده و بنویسند و این اسامی را در اختیار آنها بگذارند تا با دعوت از والدین آنها به مدرسه مشکلات درسی یا اخلاقی دانش آموزان را با آنها در میان گذاشته تا بتوانند با همفکری آنها برای حل مشکل آنها اقدام شود تا برای امتحانات مشکل نداشته باشند.
اولیای این تعداد دانش آموز بی نظم به مدرسه آمدند . از مدیریت و معاونین خواستم که من به دنبال مشکل آنها باشم. بنابراین من با مادرانشان صحبت کرده و از شرایط خانوادگی و مشکل آنها پرسیدم. آنها در جواب گفتند:ما در خانواده مشکلی نداریم. شرایط اقتصادی خوبی داریم.خانواده هایمان مذهبی است.و امکانات خوبی را برایشان فراهم کرده ایم،اتاق جداگانه دارند و تکالیف و درسهایشان را در اتاقشان انجام می دهند.اما آنها هم نمی دانستند دلیل این بی توجهی و عدم تمرکز دانش آموزانشان از چیست؟
طی صحبتهای اولیه با دانش آموزان از آنها پرسیدم:مشکلتان چیست که درس نمی خوانید؟اصلا انتظار نمره های پایین را از شما نداشتم ، شما را دانش آموزانی زرنگ و فعال فرض می کردم.خودشان هم از این موضوع ناراحت بودند پاسخ دادند :خودمان هم خیلی دوست داریم نمرات بالا کسب کنیم اما تمرکز لازم را در کلاس و موقع درس خواندن نداریم.